VVD en 50PLUS weigeren inkijkje in campagnekas

Hoe komen lokale politieke partijen en afdelingen van landelijke partijen aan hun geld? En hoeveel financiële armslag hebben ze voor hun campagne de komende maanden? Budgetten lopen in Venlo uiteen van 2.000 tot 40.000 euro - en misschien nog meer.

De bedragen die lokale politieke partijen kunnen uitgeven voor komende gemeenteraadsverkiezingen verschillen dus enorm. Waar het CDA een budget heeft van 40.000 euro om de campagne te financieren en EENLokaal het met minder dan de helft moet doen (18.000 euro), hebben de PVV (2.500 euro) en de nieuwe Venlose Senioren Partij (2.000 euro) maar een fractie daarvan te besteden de komende maanden. De ene partij kan dus heel veel besteden aan gelikte filmpjes of een online campagne, terwijl andere partijen nauwelijks iets te besteden hebben. Onderaan dit artikel vind je een overzicht van alle campagnebudgetten.

Geen kiezer wijzer

Omroep Venlo vroeg alle lokale partijen in Venlo in aanloop naar de  gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 naar hun financiën. We vroegen naar hun inkomsten en het budget voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. Bijna alle partijen waren bereid hier vragen over te beantwoorden. Er zijn twee uitzonderingen. 50PLUS noemt de hoogte van de campagnebudgetten van nu en de vorige verkiezingen strategische informatie die de partij liever niet deelt. Daarbij speelt volgens de penningmeester de recentelijke afsplitsing mee van de Venlose Senioren Partij. ‘De hele stichting achter de Venlose 50PLUS-fractie is vertrokken samen met de gelden die daarbij hoorden,’ zegt hij. De Venlose VVD wil helemaal geen antwoorden geven op vragen over financiën. Volgens VVD-campagneleider Peter Bastiaens wordt geen kiezer daar wijzer van. Daarover zo meer. 

Weinig inkomsten uit donaties

VVD heeft wel nadrukkelijk een systeem opgetuigd voor het binnenhalen van lokale donaties. Hoeveel dat in het laatje brengt, is niet te achterhalen. Andere partijen halen nauwelijks iets op via deze mogelijkheid. D66 is met 1.500 euro per jaar de koploper als we afgaan op wat de partijen zelf bekendmaken. GroenLinks meldt 350 euro per jaar aan donaties. EENLokaal, CDA, PvdA, SP en PVV zeggen de afgelopen vijf jaar geen enkele euro te hebben ontvangen aan donaties of sponsoring. Dit terwijl er juist voor donaties en sponsoring niet veel regels zijn.

Afdracht zittende politici

Waar komt het geld dan vandaan dat partijen nodig hebben om campagne te voeren? Het korte antwoord: van de (raads)leden en beroepspolitici zelf. Zo betalen leden contributie en vragen veel partijen een bijdrage van zittende raadsleden en wethouders. De SP hanteert al jaren een regel dat al het salaris terugvloeit naar de partijkas. Alle SP-politici krijgen vervolgens een (veel lagere) vergoeding, afhankelijk van hun functie. Ook de andere landelijke linkse partijen PvdA en GroenLinks kennen een afdrachtsysteem waarbij een vast percentage wordt afgeroomd van de inkomsten. Het landelijke PvdA-partijbureau stelt dat zittende politici door een afdracht van een deel van hun vergoeding meesparen voor de volgende periode. ‘Er is een afdracht van iedere zittende politicus. Die bestaat uit een verplicht deel (3 procent) plus een vrijwillige bijdrage. Van het vaste deel gaat ongeveer de helft naar het nationale verkiezingsfonds. Hier kan iedere (lokale) afdeling aanspraak op maken bij een verkiezing’, stelt Joshua Paas van het landelijke PvdA-partijbureau. 

We kijken gewoon wat iets kost en lappen dan allemaal bij. Net als in de kroeg.

Donald Fijnje, PVV

Lokale partij EENLokaal heeft dit principe afgekeken en hanteert een tarief van 100 euro per maand voor raadsleden en 250 euro voor wethouders. Ook 50PLUS en het CDA kiezen voor een afdrachtsysteem. Bij 50PLUS gaat het om een vrijwillige bijdrage, zo laat de woordvoerder weten. ‘We vragen om 2 procent over te maken. Het is aan de politici zelf om hier werk van te maken.’ Ook het CDA hanteert een afdracht van 15 procent. Dat creëert met een fractie van zeven personen al een groot deel van het budget. Ook vloeit een beperkt deel van de contributie terug naar de lokale afdeling.

De PVV-fractie betaalt alles zelf, stelt fractievoorzitter Donald Fijnje. Dat betekent niet dat er bij die partij maandelijks een bedrag wordt overgemaakt door alle raadsleden op de partijrekening. Volgens  Fijnje gaat het er een stuk pragmatischer aan toe: ‘We kijken gewoon wat iets kost en lappen dan allemaal bij. Net als in de kroeg.’ 

Nieuwe partijen

Nieuwe partijen in Venlo geven aan vragen over budgetten en financiën lastig te kunnen beantwoorden. Zij kunnen immers niet beschikken over afdrachten van zittende politici. DENK laat weten nog volop bezig te zijn met het optuigen van een lokale partijstructuur. ‘Momenteel is DENK Venlo volledig afhankelijk van bijdragen van de landelijke partij en is het aantal leden in Venlo voor ons nog onbekend’, stelt beoogd fractievoorzitter Selim Özçelik. 

Ook de Venlose Senioren Partij laat weten dat het zo kort na de oprichting lastig is om financiële voorspellingen te doen. ‘Wij zijn pas 2 november gestart. Veel van de vragen zijn moeilijk te beantwoorden’, stelt Koos Linssen van de partij na de afsplitsing van 50PLUS. Het beoogde budget is met 2.500 euro een van de laagste van alle partijen. Maar volgens Linssen nog altijd hoger dan de 500 euro die 50PLUS als nieuwe partij bij de vorige verkiezingen kreeg van de landelijke afdeling.  

Verantwoordelijk voor eigen financiering

Terug naar de VVD. Want die partij heeft heeft naast een afdracht van zittende politici, ook andere inkomstenbronnen. Volgens de landelijke partij is iedere afdeling een onafhankelijk onderdeel, dat zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen financiering. ‘Als lid van de VVD ben je lid van de landelijke vereniging en een lokaal netwerk (in dit geval Venlo). In de contributie zit dan ook een verdeelsleutel. Over de verdeling van de percentages doen we geen uitspraken’, zegt Noud van Bladel namens het landelijk bestuur. 

Daarnaast kunnen de lokale afdelingen inzetten op donaties. En dat gebeurt. De Venlose afdeling heeft zelfs een officiële steunstichting: Stichting vrienden van de VVD. De stichting bestaat al sinds 1999 en heeft als doel fondsenverwerving ter ondersteuning van de VVD-afdeling Venlo. Hoeveel geld er wordt opgehaald met de stichting is nergens terug te vinden. Officiële neveninstellingen, zoals de Venlose vriendenstichting, hoeven geen openbare informatie te verstrekken over de bedragen die zij doneren aan de landelijke moederpartij of aan een specifieke lokale afdeling. 

De Venlose VVD zegt verantwoording af te leggen op de ledenvergadering en zich verder te houden aan de landelijke regelgeving en het giftenreglement van de partij. De landelijke regelgeving is vooral dat er nauwelijks regels zijn. Dit wordt door de VVD aangewend om geen openheid te geven: ‘Met betrekking tot de vragenlijst partijfinanciering doen wij geen uitspraken’, zo laat campagneleider Peter Bastiaens weten. ‘Het delen van de financiering van onze campagne voegt niks toe aan het voeren van campagne binnen de gemeente Venlo. Geen kiezer wordt er wijzer van.’ 

Overzicht bedragen campagne

Hieronder zie je een overzicht van de bedragen die lokale partijen te besteden hebben de komende gemeenteraadsverkiezingen. Alle genoemde bedragen zijn afkomstig van de partijen zelf. VVD en 50PLUS wilden geen bedragen noemen. SP doet niet mee aan de komende verkiezingen. DENK heeft nog geen campagnebudget bepaald.

(Als je onderstaande tabel niet kunt zien of lezen via de app: klik dan op deze link voor alle bedragen.)